Bayramîlik ve Hacı Bayrâm-ı Velî

📍Anadolu topraklarında doğup büyüyen Hacı Bayrâm-ı Velî'nin (v. 1430) piri olduğu Bayramilik Ankara’da zuhur etmiştir.

📍Hacı Bayrâm-ı Velî’nin künyesi arşivlerde “Kutbü’l-evliyâ eş-Şeyh el-Hac Bayram b. Ahmed b. Mahmûd el-Ankaravî” olarak geçer.

📍Hacı Bayrâm-ı Velî Ankara’da müderrislik yapmış, sonrasında Hamîdüdîn-i Aksarâyî’ye (Somuncu Baba) (v. 1412) intisab etmiştir.

📍Hacı Bayrâm-ı Velî'nin, Somuncu Baba’ya intisab ettiği gün, bir Kurban Bayramı'na tekabül ettiği için Somuncu Baba tarafından ona “Bayram” ismi verilmiştir.

📍Kısa zamanda “zirve-i velâyet”e erişen Hacı Bayrâm-ı Velî; Orhan Gazi, I. Murad, Yıldırım Bayezid, Çelebi Mehmed ve II. Murad devirlerini müşahede etmiş ve kurduğu Bayramîlik tarikatıyla Anadolu’nun mânevî yapısının şekillenmesinde önemli rol oynamıştır.

📍Vefatından birkaç yıl önce yaptırılan ve kendi adıyla anılan caminin yanına defnedilmiştir.

📍Kabrinin üzerine daha sonra inşa edilen türbe, Ankara’nın en önemli ziyaretgâhı haline gelmiştir.

📍İstanbul’da tarih boyunca on civarında Bayramî tekkesi olduğu bilinmektedir.

📍Bayramiyye tâc-ı şerîfi altı terklidir ve tepesinde birbirinin içinde bulunan, gül denilen üç daire şeklinde düğme vardır.

📍Bu üç daire; tevhidin üç mertebesine yani tevhîd-i ef‘âl, tevhîd-i sıfât, tevhîd-i zâta işaret eder.

📍Altı terk ise az yeme, az uyuma, az konuşma, sürekli zikir, havâtırı nefy, tefekkür gibi temel ilkelere işaret eder. Ayrıca imanın altı şartına ve Allah’ın zâtî sıfatlarına da remizdir.